NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
قُتَيْبَةُ
بْنُ سَعِيدٍ
حَدَّثَنَا
اللَّيْثُ
عَنْ يَزِيدَ
بْنِ أَبِي حَبِيبٍ
عَنْ سَعْدِ
بْنِ سِنَانٍ
عَنْ أَنَسِ
بْنِ مَالِكٍ
أَنَّ
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ الْمُعْتَدِي
الْمُتَعَدِّي
فِي
الصَّدَقَةِ
كَمَانِعِهَا
Enes b, Mâlik'den
rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"Zekâtta haksız
davranan, onu vermeyen gibidir."
İzah:
Tirmizî, zekât; İbn
Mâce, zekât
Şerhlerde bu hadisin kimin
hakkında olduğu hususunda birkaç ihtimâl zikredilmiştir:
a. Bu hadis zekât
memurları hakkındadır. Haksızlık yaparak alması gerekenden fazla zekât alan
zekât memuru, günaha girme yönünden zekât vermeyen zengin gibidir. Zira zekât
memurunun mal sahibinden o yıl ona düşenden fazla alması ertesi sene mal
sahibinin zekât vermemesine sebeb olabilir, Dolayısıyla zekât memuru o zekât
vermeyen mal sahibi gibi günaha girer. İbn Mâce'nin bu hadisi "Zekât
memurları hakkında vârid olan hadisler" babında zikretmesinden onun zekât
memuru hakkında olduğu ihtimalini tercih ettiği anlaşılmaktadır.
b. Hadis-i şerîf, mal
sahibi hakkındadır. Zekât memurundan malının bir kısmını gizlemek veya onun
vasıflarım ona söylememek suretiyle haksızlık yapan mal sahibi, günaha girme
yönünden hiç zekât vermeyen gibidir.
c. Hadis, müstehak
olmayanlara zekât veren mal sahibi hakkındadır. Zekâtı hak sahihlerine vermemek
suretiyle haksızlık yapan, günâh yönünden onu hiç vermeyen gibidir.
d. Hadis zekât verip de
onu başa kakıp hak sahibine eziyet etmek suretiyle haksızlık eden, hakkındadır.
Böylesi kişi de günâh yönünden onu hiç vermeyen gibidir.
e. Hadis çoluk çocuğuna
hiç bir şey bırakmayacak şekilde malının hepsini zekât olarak dağıtan kimse
hakkındadır. Böyle yapan çoluk çocuğunun başkalarına muhtaç olmasına sebep
olacağından zekât vermeyen gibidir.
Sayılan bu ihtimallerin
bir kısmı kuvvetli bir kısmı zayıf olsa bile, bu hadisin hem zekât memuru hem
de mal sahibini zekât alıp vermede haksızlık ve zulmetmekten sakmdırmakta
olduğu açıktır.